Het grijze pand op de foto is House of Terror. We liepen er een dag eerder langs en besloten dat we dit van binnen wilden zien.
Hier ligt namelijk een afgrijselijk verleden opgeslagen. Boedapest is prachtig met allemaal leuke en mooie dingen, maar je moet tijdens zo'n reis je ogen niet sluiten voor het kwaad in de wereld. Het is zo belangrijk om te weten wat er in het verleden is gebeurd. Je moet het weten, zien, voelen (bij benadering) om met elkaar te zorgen dat zoiets nooit meer plaatsvindt.
House of Terror is geen pretje. Daar ga je licht naar binnen en kom je verzwaard uit.
EMOTIES
Er mag absoluut niet gefotografeerd of gefilmd worden in House of Terror. Dat durfde ik ook niet stiekem te doen. Ik kan dus alleen maar mijn perceptie met jullie delen in woord.
House of Terror was het hoofdkwartier van de geheime politie ten tijde van de communistische periode.
Kort gezegd: Hongarije werd in de Tweede Wereldoorlog bevrijd door Rusland. De bevrijders werden tegelijkertijd de bezetters. In dit gebouw zijn vele jonge Hongaarse mannen gevangen genomen, gemarteld en vermoord.
Bij binnenkomst voel je meteen een bepaalde gespannen sfeer hangen. Voordat we een kaartje bij de kassa kochten, werd er een zwart/wit fragment van een oude man uitgezonden, die de Tweede wereldoorlog en de bezetting door de Russen na die oorlog overleefde. Zijn stem, doordrenkt van wanhoop, zegt: 'Al die jonge mannen, 17, 18 jaar, zijn gemarteld en opgehangen. En waarvoor? Omdat ze anders dachten.' Hij schudt zijn hoofd, omdat hij het niet kan bevatten en uit zijn ooghoek rolt een traan. Het is een kort fragment dat keer op keer wordt herhaald en zijn woorden dringen steeds dieper in je ziel. Ik had meteen een dikke strot en toen moest de rondleiding nog beginnen.
Op de begane grond staat een grijs geschilderde legertank en op de muren (van boven tot beneden) hangen foto's van vermoorde mensen.
De omvang van het geweld wordt daar meteen duidelijk gemaakt. Op de tweede verdieping begint dan de rondleiding. Je wordt langs afschuwelijk foto's en filmbeelden uit de oorlog geleid. Verschillende verhalen worden middels korte videofragmenten verteld door diverse mannen en vrouwen die de vernietigingskampen hebben overleefd. Iedere man of vrouw heeft een eigen scherm waarop hun verhaal wordt afgespeeld. Als het een klaar is, begint ergens anders een nieuw verhaal.
ANGST
Uiteindelijk kwamen we op de begane grond bij de lift, die ons naar de cellen bracht. Zodra de deuren dicht gingen startte er een filmpje, terwijl de lift tergend langzaam naar beneden ging. In het filmpje vertelt de beul zeer gedetailleerd hoe de gevangenen naar de galg werden geleid.
Als hij klaar is met zijn verhaal ben je beneden, gaan de liftdeuren open en sta je in de kelder, waar de betonnen cellen zich bevinden.
Het is er een naar, eng, koud, donker, angstaanjagend, claustrofobisch oord. In een hoek is de cel met de houten galg.
Kun je je er iets bij voorstellen? Je hebt net, tot in detail, gehoord hoe de gevangenen hun dood tegemoet gingen en dan sta je op dezelfde grond waar het allemaal daadwerkelijk plaatsvond. Ik wilde er niet lang blijven, want ik voelde me er totaal niet op mijn gemak. Ik kon de angst zowat door mijn aderen voelen sidderen.
BEVRIJDING
We verlieten snel de cellen en de sfeer werd meteen lichter. De route leidt naar de bevrijding. Foto's van blije, huilende mensen.
In een van de laatste ruimtes spelen ze een zwart wit fragment af dat op alle muren wordt geprojecteerd. Drommen mensen lopen over straat met blije, gelukkige gezichten. Uit de speakers klinkt een schitterend melancholisch lied. Ze zijn bevrijd.
Ik ben midden in die ruimte gaan staan en het was net alsof ik een van die mensen was, alsof ik meegezogen werd in hun wandeling.
'Zo moet dat gevoeld hebben,' dacht ik en het is misschien achterlijk, maar ik kreeg tranen in mijn ogen.
Zo ben ik een paar minuten blijven staan om het te ondergaan.
Toen we buiten kwamen waren we een poos stil.
Even opgelucht ademhalen.
Het stilstaan bij het oorlogsleed was echter nog niet gedaan.
We kwamen terecht bij het Vrijheidsplein
Hierna zochten we de herdenkingsplaats bij de Donau op.
AFGRIJSELIJK
Het is oorlog. Stel je voor dat je je schoenen uit moet trekken aan de rand van een rivier, om moet draaien en oog in oog staat met een rij haatdragende mensen met geweren. Zij halen de trekker over en schieten jou de Donau in.
Dat gebeurde met de Joden.
De gedenkplaats aan de rand van de Donau laat je op indrukwekkende wijze deze afgrijselijke geschiedenis zien.
Op een rij zie je in metaal gegoten mannenschoenen, vrouwenschoenen en kinderschoenen staan. Met de punt naar de rivier.
Het eindpunt van hun bestemming.
It isn't hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion too
Imagine all the people
Living life in peace
You may say I'm a dreamer
But I'm not the only one
I hope some day you'll join us
And the world will be as one'